یبوست چیست و چه علائمی دارد؟
انجام کمتر از سه بار عمل دفع در هفته به‌عنوان یبوست شناخته می‌شود. البته تعداد دفعات عمل دفع برای هر فرد متفاوت و بسته به هر شخص منحصربه‌فرد است ولی به‌طورمعمول یک الی سه دفعه در هفته انجام می‌گیرد. اما از نشانه‌های رایج این مشکل گوارشی انجام عمل دفع سخت است به‌طوری‌که مدفوع به‌صورت سفت و خشک باشد و احساس می‌کنید که عمل دفع به‌طور کامل انجام نگرفته است و روده‌ها تخلیه نشدند. سیستم گوارشی سالم بدین‌صورت است که مواد در داخل روده‌ها بایستی به‌طور منظم حرکت کنند که اگر این اتفاق نیفتد و حرکات کند شوند سبب جذب آب توسط دیواره‌های روده می‌شود که سبب خشکی و سفتی مدفوع شده و عمل دفع را مشکل می‌کند.
برای درک بهتر، همان‌طور که می‌دانید جذب غذا با حرکت از دستگاه گوارش انجام می‌شود و ضایعات غذایی از روده کوچک به روده بزرگ انتقال داده می‌شود که آب این مواد جذب و جامدی به نام مدفوع ایجاد می‌شود. زمانی که دچار این عارضه می‌شوید، غذا به‌آرامی در دستگاه گوارش حرکت می‌کند که این زمان زیادی به روده بزرگ برای جذب آب می‌دهد که سبب سفتی و خشکی مدفوع می‌شود.
آیا این عارضه گوارشی مشکل رایجی است؟
بله یبوست مشکل رایجی است و اگر دچار این عارضه شده‌اید یکی از رایج‌ترین مشکلات گوارشی است که سالانه افراد زیادی را درگیر خود می‌کند و شما تنها نیستید. این اتفاق ممکن است در هر سنی پیش بیاید، در ادامه بعضی از دلایلی که سبب می‌شود که دچار این مشکل شوید را بیان می‌کنیم:
- افراد با سنین بالا به دلیل انجام فعالیت کمتر و کاهش متابولیسم سبب می‌شود که عضلات در دستگاه گوارش کمتر دچار انقباض شوند.
- این عارضه گوارشی برای زنان رایج‌تر است به‌خصوص برای زمان بارداری و پس‌ازاین دوران که به دلیل تغییرات هورمونی است. همچنین زمانی که نوزاد در رحم مادر قرار دارد سبب انقباض روده‌ها می‌شود که سبب دفع کمتر می‌گردد.
- غذاهای فیبردار مصرف کنید چراکه مصرف نکردن آن‌ها سبب دفع کمتر می‌شود.
- مصرف کردن بعضی داروها می‌تواند سبب ایجاد این مشکل گوارشی شود.
- برخی اختلال‌ها در اعصاب و گوارش نیز می‌تواند موجب این عارضه گردند.
چه چیزهایی باعث ایجاد چربی در مدفوع می شود؟
نشانه‌ها و علائم این عارضه گوارشی
نشانه‌های رایج این مشکل گوارشی به شرح زیر می‌باشد:
- به‌طورمعمول کمتر از 3 دفعه در هفته عمل دفع انجام داده‌اید.
- مدفوع شما جامدی سفت، سخت و خشک است
- درد در کلیه و معده دارید.
- دچار نفخ می‌شوید و ممکن است حالت تهوع داشته باشید.
- حس این رادارید که عمل دفع به‌خوبی انجام نگرفته و نیاز به رفتن مکرر به دستشویی رادارید.
- دل‌درد و عمل دفع سخت
دلایل یبوست
دلایل مختلفی مثل شیوه زندگی، مصرف برخی داروها و بیماری‌ها و … می‌تواند سبب ایجاد این مشکل گوارشی گردد که در ادامه به بررسی این دلایل می‌پردازیم:
- مصرف نکردن غذاهای فیبردار
- کمبود آب بدن در اثر ننوشیدن آب کافی
- تغییر در شیوه معمول زندگی مثلاً مصرف غذایی خاص، نحوه خواب و …
- مصرف زیاد لبنیاتی مثل شیر، پنیر و …
- داشتن اضطراب و نگرانی
- مانع‌شدن از انجام عمل دفع
- مصرف برخی داروها مثل داروهای مربوط به افسردگی، التهابات، تشنج، تهوع و …. می‌تواند دلیلی بر ایجاد این مشکل گوارشی باشد.
- داشتن بیماری‌هایی مثل مشکلات تیروئیدی، سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، لوپوس و … می‌تواند سبب مشکل یبوست شوند.
عوارض این مشکل گوارشی
- اگر عمل دفع به‌طور منظم و نرم انجام نگیرد ممکن است عوارض زیر را ایجاد کنید.
- ممکن است دچار هموروئید شوید.
- انجام دفع سخت سبب پارگی مخاطی مقعد می‌شود.
- عفونی شدن مدفوع که به‌وسیله دیواره روده وارد آن شده است.
- ممکن است مدفوع به میزان زیاد در مقعد انباشت شود که سبب نهفتگی مدفوع می‌شود.
- همچنین ممکن است دچار بی‌اختیاری در ادرار شوید که به دلیل فشار ناشی از زور زدن بیش‌ازاندازه در مدت‌زمان زیاد است.
این سؤال ممکن است ذهن شمارا درگیر کند که آیا به دلیل انجام نشدن دفع سم داخل بدن مِهم‌اند و خطرناک است بایستی گفت خیر، درست است که زمان زیادی دفع انجام نشود و با ناراحتی همراه است ولی روده بزرگ احتمال ویروس را بسیار کم می‌کند.
چگونه یبوست را درمان کنیم؟
برخی از پیشنهاد‌ها برای رفع این عارضه گوارشی شامل موارد زیر است:
- از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین دار خودداری کنید چراکه سبب کمبود آب بدن می‌شوند.
- خوردن مواد غذایی فیبردار را فراموش نکنید چراکه به دستگاه گوارش کمک می‌کنند به‌خوبی کار کند.
- از مصرف موادی که سبب ایجاد این عارضه در شما می‌شوند خودداری کنید.
- انجام فعالیت‌های ورزشی بسیار مفید است.
- اصلاح نحوه نشستن شما هنگام انجام عمل دفع بی‌تأثیر نیست و به عمل دفعتان کمک می‌کند.
- مکمل‌های فیبردار را به تغذیه خود اضافه کنید.
اگر روش‌های بالا به شما کمک نکردن مراجعه به پزشک ضروری است و داروهای موردنظر را برای شما تجویز می‌کند و گفتن این نکته لازم است که هرگز بدون نظر پزشک داروی خود را قطع نکنید. برای این عارضه انجام عمل جراحی بسیار نادر است مگر دلیل آن مشکلات بزرگی مربوط به ساختار روده و … باشد.
پیشگیری کردن
برای پیشگیری از این عارضه گوارشی چندراه برای پیشگیری به شما پیشنهاد می‌دهیم:
- حتماً در برنامه غذایی خود فیبر به‌اندازه مناسب قرار دهید. مواد غذایی فیبردار شامل میوه‌جات، سبزی‌ها، نان و غلات و … هستند. برخی میوه‌ها فیبر زیادی دارند که می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید مانند توت‌فرنگی، سیب و … . استفاده از غلاتی که سبوس‌دارند بسیار پیشنهادشده است به‌طوری‌که می‌تواند آن‌ها را به‌تنهایی و یا همراه مواد غذایی دیگر مصرف کنید.
- نوشیدن 8 لیوان آب را در روز فراموش نکنید و از نوشیدنی‌های کافئین دار و الکلی بپرهیزید.
- مصرف منیزیم برای یبوست پیشنهادشده است ولی با نظر پزشک مصرف نمایید.
- زمانی که نیاز به دفع را در خود احساس کردید، در انجام آن درنگ نکنید.
- فعالیت‌های ورزشی را به‌طور منظم انجام دهید و از انجام آن غافل نشوید.
- ورزش کردن به‌طور منظم
سخن پایانی
درنتیجه یبوست یک عارضه گوارشی است که عموماً در طول سال افراد زیادی را درگیر خود می‌کند و مشکل نگران‌کننده‌ای نیست. از نشانه‌های آن دفع سخت به همراه مدفوع خشک و سفت است که در این محتوا توضیح دادیم که چه موضوعی سبب این امر می‌شود. بعضی از دلایلی که سبب این عارضه می‌شود شامل تغییرات در شیوه زندگی مثل غذاها، سفر و …، مصرف کردن بعضی داروها و داشتن بیماری‌هایی مثل تیروئيد، پارکینسون و … هستند.
بعدازآن از این گفتیم که یبوست ممکن است عوارضی مثل همیروئید، نهفتگی مدفوع و … به همراه داشته باشد. به همین منظور پس‌ازآن بعضی راههای درمانی این مشکل را معرفی کردیم. در آخر هم چندراه برای پیشگیری از این عارضه پیشنهاد دادیم که امیدوارم در راستای سلامتی شما مفید باشد.
