همه چیز درباره بیماری آتلکتازی

بیماری آتلکتازی در ریه چیست؟

همانطور که می دانید ریه یکی از مهمترین بخش های بدن انسان بوده، و با عملکردی که دارد قادر به تنفس و جذب اکسیژن خواهیم بود. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به ریه، آتلکتازی انسدادی است. ریه دارای برخی مجاری هوا بوده، که وظیفه جذب اکسیژن را بر عهده‌دارند. حال در اثر این بیماری مجاری هوا ریه مسدود می‌شوند. در اثر مسدود شدن این‌ مجاری، بخشی یا تمام ریه جمع می‌شود، که به آن چسبندگی شش یا جمع شدن ریه نیز گفته می‌شود. جمع شدن ریه به علت انسداد مجاری هوا، می‌تواند دریکی از دو‌لوپ ریه‌ها رخ دهد، اما‌ گاهی نیز آتلکتازی خفیف نیست و منجر به فروپاشی ریه می‌شود. برای اطلاعات بیشتر ادامه مقاله سایت اخبار پزشکی سلامت امروز را مطالعه کنید.

 این‌ بیماری فوق‌العاده خطرناک بوده، و در برخی موارد می‌تواند کشنده باشد. درصورتی‌که فردی به این عارضه مبتلا شود، دچار نارسایی تنفسی خواهد شد. همچنین این بیماری موجب کمبود اکسیژن خون‌ شده، و شرایط خطرناکی را رقم می‌زند. جمع شدن ریه دلایل مختلفی دارد. برخی پزشکان آتلکتازی و کرونا‌ را با یکدیگر مرتبط می‌دانند. اما‌ این بیماری علت‌های دیگری نیز دارد. شایع‌ترین دلیلی که موجب بروز این عارضه می‌شود جراحی و بیهوشی است.

 طبق تحقیقات بیش از نود درصد از افرادی که جراحی انجام داده‌اند، به این عارضه از نوع خفیف یا شدید مبتلا شده‌اند. به این دلیل که بیهوشی موجب کاهش عملکرد ریه و درنهایت جمع شدن آن می‌شود؛ مثلاً اکثر افرادی که جراحی بای پس قلب انجام داده‌اند، تا حدودی این حالت را تجربه نموده‌اند. شدت بیماری نیز بستگی به شرایط جسمانی بیمار دارد. اما به‌طورکلی این عارضه تهدیدکننده حیات بوده و باید سریعاً درمان گردد.

اصلی‌ترین دلایل بروز بیماری آتلکتازی ریه

بیماری جمع شدن ریه باوجوداینکه اغلب بعد از ابتلا به کرونا و انجام جراحی بروز پیدا می‌کند، می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. به همین علت بروز این‌ بیماری در هر بیمار متفاوت خواهد بود. در زیر اصلی‌ترین و شایع‌ترین دلایل ابتلا به این عارضه را ذکر نموده‌ایم:

• رشد تومور

گاهی در داخل ریه تومورهایی رشد می‌کنند که هم راه هوایی را مسدود می‌کنند و هم‌بافت ریه را فشرده و سخت خواهند کرد. این تومورها به علت رشد غیرطبیعی سلول‌های ریه به وجود می‌آیند و ممکن است دقیقاً در مجرای هوایی رشد کنند. تفاوتی ندارد که تومور بدخیم باشد یا خوش‌خیم و در هر صورت اگر مجرای هوای ریه را مسدود کند بیمار مبتلابه آتلکتازی می‌شود.

• ذات‌الریه

اگر بیمار به عارضه ذات‌الریه مبتلا باشد، ممکن است جمع شدن و چسبندگی ریه را نیز تجربه نماید. اگر این بیماری به علت ابتلا به ذات‌الریه رخ دهد، معمولاً فوق‌العاده خطرناک خواهد بود.

• صدمه دیدن ریه

دیگر دلیل بروز این بیماری می‌تواند صدمه دیدن ریه در اثر ضرب‌دیدگی ناشی از سقوط، تصادف باشد. در این حالت معمولاً چون در ناحیه سینه‌درد احساس می‌شود، فرد نمی‌تواند تنفس عمیق داشته باشد. به همین دلیل مجرای هوایی ریه او بسته‌شده و درنتیجه این‌ بیماری را تجربه خواهد کرد.

• ورود جسم خارجی به ریه

ورود جسم خارجی به ریه نیز می‌تواند موجب انسداد مجرای هوای آن‌ شود. به‌این‌علت که جسم واردشده معمولاً مجرای هوا را تنگ‌تر می‌کند. این مورد در کودکان بسیار شایع است، و یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در کودکان زیر سه سال محسوب می‌شود.‌ اگر کودکی براثر بلعیدن و واردکردن جسم خارجی به ریه‌اش به این بیماری مبتلا شود، حتی اگر منجر به فوت او هم نشود به علت کمبود اکسیژن دچار آسیب‌ دیدگی شدید مغزی خواهد شد. این آسیب مغزی معمولاً مادام‌العمر خواهد بود.

• تجمع پلاک مخاطی

تجمع پلاک مخاطی از دیگر علت‌های ابتلا به آتلکتازی می‌باشد. درون ریه ما ترشح مخاط اتفاق می‌افتد که بسیار طبیعی است. اما اگر مخاط از ریه خارج نشود، به پلاک تبدیل‌شده و به مجرای هوای ریه می‌چسبد. درنتیجه این مجرا کاملاً مسدود خواهند‌ گردید.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آتلکتازی قرار دارند؟

جمع شدن و‌ چسبندگی ریه در برخی افراد بیش از سایرین‌ اتفاق می‌افتد. به‌این‌علت‌ که این‌ گروه از افراد شرایط خاصی داشته، و خطر ابتلا به این‌ عارضه در آن‌ها بیشتر است. به‌طورکلی افرادی که دارای شرایط زیر هستند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند:

• افرادی که سن بالاتری دارند، چون ریه آن‌ها به نسبت افراد جوان ضعیف‌تر عمل می‌کند‌.
• کسانی که به بیماری‌های ریوی همچون آسم، ذات‌الریه مبتلا هستند. به‌این‌علت که این بیماری‌ها می‌توانند باعث پدید آمدن آتلکتازی شوند.
• کسانی که در اخیراً تحت جراحی در ناحیه شکم و قفسه سینه قرار گرفته‌اند. چون این‌ گروه از افراد بیهوشی که از مهم‌ترین دلایل ابتلا به این عارضه است را تجربه کرده‌اند.
• افرادی که سیگار می‌کشند، چون استعمال سیگار آسیب مستقیم و شدیدی به ریه وارد می‌کند.
• افرادی که به علت‌های مختلف در ناحیه سینه خود درد را تجربه می‌کنند، و به همین خاطر نمی‌توانند تنفس عمیق داشته باشند.

بهترین روش‌های تشخیص بیماری آتلکتازی توسط پزشک

تشخیص آتلکتازی و جمع شدن ریه معمولاً با یک پرتونگاری ساده نیز قابل انجام خواهد بود. اما گاهی پزشک برای تشخیص دقیق‌تر و همچنین مشخص کردن میزان‌ شدت این بیماری، از روش‌های دیگری نیز استفاده می‌کند.

 در زیر بهترین روش‌های تشخیص انسداد مجرای هوا و جمع شدن ریه را شرح داده‌ایم:

• پالس اکسی متری

در این روش از یک دستگاه کوچک‌ استفاده می‌شود.‌ این دستگاه میزان‌ اکسیژن‌ خون بیماران را اندازه‌گیری می‌کند و درصورتی‌که اکسیژن پایین باشد پزشک‌ ابتلا به این عارضه را تشخیص خواهد داد. در این روش دستگاه مابین انگشتان دست بیماران قرار داده خواهد شد.

• سونوگرافی از قفسه سینه

در این روش پزشک‌ تصاویر ریه را در مانیتور مشاهده خواهد کرد و اگر بیمار به آتلکتازی مبتلا باشد، سریعاً قابل‌تشخیص خواهد بود؛ اما دیگر دلیل استفاده از این روش این است که پزشک‌ ابتلا به این‌ بیماری را قطعی دانسته و مطمئن شود که علت درد در قفسه سینه بیماری‌های دیگری همچون آدم ریوی، ذات‌الریه، آبسه ریه و …نیست.

• سی‌تی‌اسکن

سی‌تی‌اسکن به‌منظور عکس‌برداری از قفسه سینه انجام می‌گیرد. پزشک‌ با مشاهده این تصاویر نه‌تنها این بیماری را تشخیص می‌دهد، بلکه می‌تواند علت بروز و نوع آن را نیز تشخیص دهد.

• آزمایش خون

آزمایش خون ‌نیز از ساده‌ترین روش‌های تشخیص این بیماری می‌باشد. در این‌ آزمایش سطح اکسیژن خون اندازه‌گیری می‌شود و درنهایت پزشک ابتلا به این عارضه را تائید خواهد کرد.

درمان بیماری آتلکتازی به روش‌های نوین

درمان عارضه کوچک و جمع گردیدن ریه،بستگی به علت بروز آن‌ خواهد داشت؛ یعنی هر شخص با توجه به علت بروز بیماری، باید برای درمان به شیوه‌های متفاوتی اقدام‌ نماید. اگر این بیماری خفیف باشد، نیاز به درمان خاصی نخواهد داشت. به‌این‌علت که معمولاً خودبه‌خود درمان می‌شود.‌ اما‌ اگر جمع شدن ریه به شکل شدید رخ‌داده باشد، باید از روش‌های مختلفی برای درمان زودهنگام آن استفاده نمود.در زیر بهترین روش‌های نوین درمان عارضه آتلکتازی را نام‌برده‌ایم:

• استفاده از دارو

درمان دارویی آتلکتازی یکی از بهترین شیوه‌های بهبود این عارضه به شمار می‌رود. پزشک برخی داروها را برای بیمار تجویز نموده تا مخاط ریه را از بین ببرند. دارودرمانی برای افرادی که به علت پلاک مخاطی به این عارضه مبتلا گردیده‌اند، شیوه بسیار مناسبی است.

• فیزیوتراپی قفسه سینه

یکی دیگر از روش‌های درمان این بیماری، فیزیوتراپی قفسه سینه می‌باشد. در این شیوه به بیمار آموزش داده می‌شود که با انجام برخی تمرینات تنفس عمیق‌تری داشته باشد. این کار موجب احیای مجدد قسمت‌های آسیب‌دیده ریه خواهد شد. همچنین با انجام تمرینات فیزیوتراپی بیمار می‌تواند سرفه‌های عمیق‌تری داشته باشد تا خلط و مخاط درون ریه‌هایش از طریق سرفه خارج و دفع گردند. گاهی نیز فیزیوتراپ به بیمار آموزش می‌دهد که با واردکردن ضربات ملایم به سینه خود موجب شل شدن مخاط گردد. این تکنیک که موجب تخلیه سریع‌تر مخاط می‌شود، بانام پرکاشن شناخته می‌گردد.

• جراحی

جراحی نیز می‌تواند از جدیدترین و مؤثرترین روش‌های درمان آتلکتازی به شمار آید. درروش جراحی لوله باریکی به ریه وارد می‌شود، با انجام عمل مکش مخاط را تخلیه و ریه را پاک‌سازی می‌نماید. این جراحی نسبتاً تهاجمی است و نیاز به گذراندن دوره نقاهت خواهد داشت. همچنین در طول دوره نقاهت نیز بیمار باید تحت‌ مراقبت‌های ویژه‌ای قرار گیرد تا سریع‌تر بهبود یابد.

• پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی

اگر جمع شدن ریه به علت به وجود آمدن تومور رخ‌داده باشد، پرتودرمانی و شینی درمانی بهترین روش‌های درمان خواهند بود. در این روش‌ها تومور سوزانده شده و‌ کاملاً از بین می‌رود. درنتیجه مجرای هوای ریه بازشده و بیمار می‌تواند مانند گذشته تنفس عمیق داشته باشد.

برای اطلاع از نحوه درمان خانگی آتلکتازی کلیک کنید.